«…Έλληνες αποκαλούμε αυτούς που συμμετέχουν στον πολιτισμό μας, παρά αυτούς που έχουν την ίδια καταγωγή με εμάς». Ομιλία του Υπουργού Πολιτισμού κ. Βουλγαράκη για την Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Κληρονομιά στη Γαλλική Ακαδημία στο πλαίσιο της επίσημης επίσκεψης του στο Παρίσι, την Τετάρτη 21/3/2007.Μίλησε για την Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Κληρονομιά στην Γαλλική Ακαδημία , στο πλαίσιο της έναρξης της κοινής συνεδρίας της Ακαδημίας των Τεχνών και της Ακαδημίας των Επιγραφών και των Γραμμάτων.
Ολόκληρο το κείμενο της ομιλίας του κ. Βουλγαράκη έχει ως εξής:
«Κύριοι Πρόεδροι, Κύριοι Μόνιμοι Γραμματείς, Κυρίες και Κύριοι Μέλη των Ακαδημιών, Σεβασμιότατε, Αξιότιμοι κύριοι Πρέσβεις, Κυρίες και Κύριοι. Επιστρέφοντας από την Ελλάδα, ο Αντρέ Ζιντ έγραφε στο ταξιδιωτικό του ημερολόγιο : «όλα μου φαίνονται τόσο οικεία, η παρουσία μου εδώ, μου φαίνεται τόσο φυσική. Κοιτάζω με πάθος αυτό το τοπίο που δεν μου είναι άγνωστο, αναγνωρίζω τα πάντα, αισθάνομαι ότι βρίσκομαι στο σπίτι μου : είναι η Ελλάδα». Θα μπορούσα να πω το ίδιο, αισθάνομαι ότι βρίσκομαι στο σπίτι μου : είναι η Γαλλία. Κυρίως μετά την τόσο θερμή υποδοχή που μου επιφυλάξατε.
Θα ήθελα να σας εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου, την υψηλή εκτίμηση που θρέφω για το ίδρυμά σας, και την τιμή που αισθάνομαι να βρίσκομαι μαζί σας. Αξιότιμα μέλη της Ακαδημίας, Ο σημερινός επισκέπτης της Ακρόπολης των Αθηνών, βλέπει σ’ αυτή, χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια, ένα από τα διασημότερα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Αν, μάλιστα, έχει διαβάσει και λίγο Ερνέστ Ρενάν, βλέπει έναν χώρο υψηλής θρησκευτικής ανάτασης. Όμως, δεν σκέπτεται απαραίτητα -εκτός εάν είναι αρχαιολόγος ή ιστορικός- ότι πρόκειται κυρίως για μία ακρόπολη, ένα οχυρωματικό έργο, που, μέχρι και δύο περίπου αιώνες πριν, διατηρούσε ακόμα τη στρατιωτική σημασία του.
Πράγματι, κατά τη διάρκεια του πολέμου για την ανεξαρτησία, του Αγώνα, όπως τον αποκαλούσαν τότε, την Ακρόπολη πολιορκούσαν ή υπερασπίζονταν διαδοχικά οι Έλληνες και οι Τούρκοι, με αποτέλεσμα να υποστεί ορατές ακόμα και σήμερα ζημίες. Υπήρξε, τότε, και ο χώρος όπου διαδραματίστηκε ένα άγνωστο σχεδόν εκτός συνόρων επεισόδιο. Κατά τη χρονική περίοδο 1821-1822, τους Τούρκους που είχαν κλειστεί στα τείχη, πολιορκούσαν οι εξεγερμένοι Έλληνες με αρχηγό τον Οδυσσέα Ανδρούτσο.
Η επιχείρηση τραβούσε σε μάκρος και η έκβασή της ήταν αμφίρροπη. Αναπόφευκτη συνέπεια ήταν να εξαντληθούν όχι μόνον οι προμήθειες, αλλά και τα πολεμοφόδια των υπερασπιστών της τελευταίας θέσης που διατηρούσαν οι οθωμανικές αρχές σε ολόκληρη την Αττική. Τότε ήταν που ο νέος αγωνιστής -και αργότερα πρώτος Έφορος Αρχαιοτήτων-, ο Κυριάκος Πιττάκης, διέκρινε τους τούρκους στρατιώτες τη στιγμή που ήταν έτοιμοι να σπάσουν τις κολόνες του Παρθενώνα, προκειμένου να αφαιρέσουν το μολύβι που τους έλειπε, αλλά που υπήρχε σε ικανές ποσότητες στα σφραγίσματα, στο κέντρο των σφονδύλων των κιονόκρανων.
Κατεχόμενος από συγκίνηση, ανέφερε το γεγονός στο στρατόπεδό του και έπεισε τους Έλληνες πολιορκητές να προμηθεύσουν οι ίδιοι τα βόλια που προορίζονταν για τα τουρκικά όπλα που θα έβαλλαν εναντίον τους. Για ποιο λόγο, λοιπόν, αυτοί οι χωρίς ιδιαίτερες γραμματικές γνώσεις αγωνιστές που πολιορκούσαν την Ακρόπολη, αποφάσισαν να προβούν στην ενέργεια αυτή, που οποιοσδήποτε θα χαρακτήριζε ως αυτοκτονία ;
Ο εκλιπών διακεκριμένος Γάλλος ελληνιστής Πιέρ Βιντάλ-Νακέ, που απεβίωσε πρόσφατα, αναφέρει, σε μία αλησμόνητη διάλεξη για τον Έλληνα επαναστάτη Μακρυγιάννη, ένα επεισόδιο που θα μπορούσε να δώσει μια εξήγηση. Όταν αυτός ο διακεκριμένος συγγραφέας απομνημονευμάτων- στρατηγός κατάλαβε δύο Έλληνες πολεμιστές να διαπραγματεύονται με αλλοδαπούς την πώληση δύο αρχαίων αγαλμάτων που είχαν υφαρπάξει, έναντι χιλίων αργυρών ταλίρων, τους πήρε παράμερα και τους είπε :
«Ακόμα και αν σας προσφέρουν δέκα χιλιάδες τάλιρα, μην αφήσετε τα αγάλματα να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους, εμείς γι’ αυτά πολεμήσαμε».
Πώς να εξηγήσει κανείς το γεγονός ότι η συνείδηση της πολιτιστικής κληρονομιάς συναποτέλεσε για τους εξεγερμένους Έλληνες τον σκοπό μιας επανάστασης, για τον οποίο άξιζε τον κόπο να διακινδυνεύσουν ακόμα και την ίδια τη ζωή τους ; Ο Στρατηγός Μακρυγιάννης και οι άλλοι επαναστάτες γνώριζαν ότι από αυτήν ακριβώς την ανακτημένη μνήμη του παρελθόντος τους, άντλησαν το κουράγιο να εξεγερθούν ενάντια στην ισχυρή Οθωμανική Αυτοκρατορία. Και ο Παρθενώνας ή τα κλεμμένα αγάλματα ήταν τα μνημεία -με την αρχική ετυμολογική έννοια, αντικείμενα, δηλαδή, που διατηρούν τη μνήμη- του παρελθόντος αυτού.
Ήταν ο λόγος για τον οποίο έπρεπε πάση θυσία να τα προστατεύσουν, ακόμα και να διακινδυνεύσουν τη ζωή τους για να τα διατηρήσουν. Το δίδαγμα των Ελλήνων επαναστατών είναι εξίσου ισχυρό σήμερα, όπως και στις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα. Άνθρωπος δίχως παρελθόν είναι άνθρωπος δίχως ρίζες, δίχως συνείδηση της αξίας του ή της θέσης του στον κόσμο. Θέλουμε να καταστρέψουμε μια κοινότητα, μια ομάδα, ένα έθνος ;
Το πλέον σίγουρο μέσο υπήρξε πάντα η καταστροφή των μνημείων τους και των ιστορικών χώρων τους, των αντικειμένων και τόπων μνήμης. Και, δυστυχώς, η Ιστορία βρίθει τέτοιων παραδειγμάτων. Ακόμα και σήμερα, ο πόλεμος παραμένει μία άμεση ή έμμεση αιτία καταστροφής της πολιτιστικής κληρονομιάς. Θυμόμαστε όλοι την περίπτωση του Μουσείου της Καμπούλ, στον εμπλουτισμό του οποίου οι γαλλικές αρχαιολογικές αποστολές στο Αφγανιστάν είχαν τόσο έξοχα συμβάλει – και στον νου μου έρχονται ειδικότερα οι θαυμαστές ανακαλύψεις του Πωλ Μπερνάρ στον ελληνιστικό χώρο της Αϊ-Κανούμ.
Ωστόσο, ο πόλεμος δεν είναι ασφαλώς η μοναδική ή η κύρια αιτία καταστροφής της μνήμης του παρελθόντος. Δεν χρειάζεται να υπενθυμίσω ότι η ασύλληπτη πρόοδος της τεχνολογίας τον προηγούμενο αιώνα σπανίως συνδυάσθηκε με αντίστοιχη πρόοδο στον τομέα του πνεύματος. Πρέπει κατεπειγόντως να αποτελέσουν αντικείμενο καταμέτρησης, καταγραφής και τεκμηρίωσης, τα μνημεία, οι αρχαιολογικοί και ιστορικοί χώροι που απειλούνται καθημερινά από τον πόλεμο, την οικονομική ανάπτυξη, την ανευθυνότητα ορισμένων.
Παρά ταύτα, πρέπει να έχουμε πλήρη συνείδηση ότι η ζωή υπόκειται σε διαρκείς μεταβολές, και ότι δεν θα μπορούσαμε να μετατρέψουμε σε μουσείο μια ολόκληρη χώρα. Πάγιο μέλημα της Πολιτείας είναι η εξισορρόπηση των απαιτήσεων της οικονομικής ανάπτυξης και της προστασίας των ιστορικών χώρων και των μνημείων. Θα πρέπει λοιπόν όλες οι αποφάσεις να λαμβάνονται με περισσή περίσκεψη. Θα μπορούσαμε, στο σημείο αυτό, να επαναλάβομε τη ρήση του Κίρκεγκααρντ και να πούμε ότι «κατανοούμε τη ζωή κοιτάζοντας το παρελθόν, αλλά πρέπει να την ζούμε ατενίζοντας το μέλλον».
Υπήρχαν περιπτώσεις που θεμιτά εκφράζουμε ενδοιασμούς ή αναζητούμε συμβιβασμούς, αλλού όμως κάθε δισταγμός θα ήταν ασυγχώρητος. Αναφέρομαι στην αρχαιοκαπηλία που τροφοδοτεί κυρίως ιδιωτικές συλλογές, καθώς και στις άρρηκτα συνδεδεμένες με αυτή, παράνομες ανασκαφές. Μια μη καταγεγραμμένη αρχαιότητα που έρχεται στην επιφάνεια στερούμενη αρχαιολογικού πλαισίου και προέλευσης, χάνει την ταυτότητά της ως ιστορική μαρτυρία. Πρόκειται για την υφαρπαγή της αυτούσιας επιστημονικής της αξίας.
Οφείλουμε λοιπόν να εξαντλήσουμε κάθε νόμιμο μέσο για την επιστροφή των κινητών αρχαίων μνημείων που προέρχονται από παράνομες ανασκαφές και που λαθραία απομακρύνθηκαν από την Ελλάδα. Η καταστροφή μνημείων και ιστορικών χώρων, η λεηλασία πολιτιστικών θησαυρών είναι καταδικαστέες. Εξίσου καταδικαστέα είναι και η εσκεμμένη διαγραφή του παρελθόντος. Το κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, μετά την καταστροφή και τη λεηλασία των εκκλησιών του, υφίσταται τη διαγραφή τοπωνυμίων που είχαν διασωθεί επί τρεις περίπου χιλιετηρίδες. Συνιστά κατάφορη παραβίαση της ιστορικής μνήμης, η διαγραφή της ονομασίας της πόλεως και αρχαίου βασιλείου της Κυθραίας, που ήδη υπήρχε επί Eσαραδδών, βασιλέα της Ασσυρίας, στις αρχές του όγδοου αιώνα προ Χριστού, και η μετονομασία της σε Ντεγκιρμενλίκ.
Το ίδιο ισχύει και για τις πόλεις και αρχαία βασίλεια της Κυρήνειας και της Λαπήθου, στις οποίες επιφυλάχθηκε η ίδια τύχη. Κυρίες και Κύριοι μέλη της ακαδημίας, Κατά την Αναγέννηση, η δυτική Ευρώπη, άρχισε να ανακτά, χάρις στον μόχθο χιλιάδων λογίων, τη γνώση που της επέτρεψε να κατανοήσει τα αρχαία κείμενα. Το ίδιο ίσχυσε και στην Ελλάδα τρείς αιώνες αργότερα. Έτσι, ολόκληρες γενεές μπόρεσαν να έρθουν σε επαφή με τα αριστουργήματα της αρχαίας γραμματείας και φιλοσοφίας, να ανακαλύψουν εκ νέου την Ελλάδα μέσα από τον Όμηρο ή να εξηγήσουν τον κόσμο μέσα από τον Πλάτωνα. Σε όλους τους τομείς, των επιστημών και των τεχνών, τα ελληνικά και λατινικά κείμενα πρόσφεραν ένα θεμέλιο -προς μελέτη ή προς αμφισβήτηση- στους ευρωπαίους λογίους και καλλιτέχνες.
Εδώ και μισό αιώνα, αυτός ο διαρκώς ανανεούμενος από κάθε γενιά γόνιμος διάλογος, αντιμετωπίζει άδηλες προοπτικές. Στη Γαλλία η διδασκαλία των Ελληνικών και των Λατινικών καταργήθηκε από τα σχολικά και πανεπιστημιακά προγράμματα σπουδών ακολουθώντας τις επιταγές της σύγχρονης εποχής. Ωστόσο, το αίτημα περί διδασκαλίας του μαθήματος των αρχαίων γλωσσών διατυπώνεται σχεδόν παντού στη Γαλλία: από μαθητές του λυκείου, που θυσιάζουν το μεσημεριανό γεύμα τους ή το διάλειμμά τους (για να παρακολουθούν το μάθημα), μέχρι και ηλικιωμένους, που παρακολουθούν μαθήματα που παραδίδουν εκπαιδευτικοί κατά τον ελεύθερο χρόνο τους.
Ως Έλλην πολίτης, αλλά κυρίως ως Υπουργός Πολιτισμού, θα ήθελα να χαιρετίσω τον πάντα γενναίο και συνεπή αγώνα για τη διατήρηση της διδασκαλίας της αρχαίας Ελληνικής στα σχολεία της Γαλλίας της διακεκριμένης κυρίας Ζακλίν ντε Ρομιγύ, καθώς και του Ζαν-Πιερ Βερνάν, που «έφυγε» πρόσφατα. Σε μια πρόσφατη συνέντευξή της, η κυρία Ζακλίν ντε Ρομιγύ αναφέρει:
«Δεν είμαι πολύ αισιόδοξη ούτε για τις αγαπημένες μου αρχαίες γλώσσες, ούτε, μάλιστα, για τη γαλλική. Υπάρχει αδιαφορία, ακόμη και περιφρόνηση για τον Ορθολογισμό και το Διαφωτισμό. Το συναρπαστικό στα αρχαία κείμενα είναι η εισαγωγή στις απαρχές της λογικής, ορθής σκέψης και διανόησης. Είναι η διείσδυση του φωτός που εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε έναν κόσμο σκοτεινό και χαώδη. Το σύνολο της πολιτικής ηθικής και η φιλοσοφία των Ελλήνων έχουν ως σκοπό τη διαφάνεια και την οικουμενικότητα. Και το πέτυχαν. Ο προβληματισμός τους παραμένει τόσο επίκαιρος! Τίποτα δεν είναι απαρχαιωμένο. Η εκμάθηση του σκέπτεσθαι, της ευστοχίας των λέξεων, η ακριβής ζύγιση των όρων, η σωστή εκφορά των εννοιών μας προσδίδει την ικανότητα του διαλόγου». Με αυτά τα λόγια τεκμηριώνεται η άποψη του Ισοκράτη:
«…Έλληνες αποκαλούμε αυτούς που συμμετέχουν στον πολιτισμό μας, παρά αυτούς που έχουν την ίδια καταγωγή με εμάς». Θα ήταν ριψοκίνδυνο να σκιαγραφήσουμε τα κύρια χαρακτηριστικά του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Ο κάθε Ευρωπαίος τα διαισθάνεται· όμως, ο προσδιορισμός τους θα ήταν ενδεχομένως ατελής, με προφανή κίνδυνο να παραλειφθούν ουσιαστικά στοιχεία που συνθέτουν την πληρότητα και την ενότητα του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Η ενότητα στο πλαίσιο της πολυπολιτισμικότητας αποτελεί το πλέον στέρεο θεμέλιο της Ένωσης της Ευρώπης.
Οι πνευματικές αξίες του ευρωπαϊκού πολιτισμού μας, που εκπορεύονται από την αρχαία παράδοση παραμένουν, από τότε, ουσιαστικά αμετάβλητες. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τη ρήση του Πρωταγόρα
«απάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος», που εισάγει δύο βασικές έννοιες : τη φιλοσοφία που τοποθετεί τον άνθρωπο στον πυρήνα της και την έννοια του μέτρου, που οδηγεί στην ισορροπία.
Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, πρώτος Υπουργός Πολιτισμού και, στη συνέχεια, πρώτος Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας μετά την παλινόρθωση της Δημοκρατίας, διακεκριμένος φιλόσοφος και νομικός, μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και του Ινστιτούτου της Γαλλίας, σε ένα δοκίμιο με τίτλο” Η Ελλάδα και η Ευρώπη “έγραφε ότι «το στοιχείο που καθορίζει ουσιαστικά τις πλέον μακρόβιες και ιστορικά σημαντικές ανθρώπινες κοινωνίες, δεν είναι ούτε η παρουσία τους στον ίδιο γεωγραφικό χώρο, ούτε οι οικονομικές συνθήκες, που μεταβάλλονται συνεχώς, ούτε τα ενδιαφέροντα και συμφέροντα που συνδέονται με αυτές.
Τις κοινωνίες διαρθρώνουν, κατ’ αρχήν, τα κοινά πνευματικά στοιχεία, οι κοινές αντιλήψεις για τις θεμελιώδεις θρησκευτικές, ηθικές, αισθητικές αξίες που εναρμονίζονται μέσα σε μια κοινή παράδοση, σε κοινούς μύθους, σε έναν κοινό τρόπο κοινωνικής ζωής, σε ένα σύνολο όμοιων ψυχικών δράσεων και αντιδράσεων. Συνεπώς, μόνον οι πολιτισμικές κοινότητες είναι μακρόβιες και ιστορικά σημαντικές». Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος είχε ολοκληρώσει τις πανεπιστημιακές σπουδές του στη Γερμανία, αλλά από την παιδική του ηλικία είχε γίνει κοινωνός της γαλλικής παιδείας και πολιτισμού.
Δεν είναι τυχαίο ότι, στην αρχή του δοκιμίου του, είχε παραθέσει ένα απόσπασμα του Πωλ Βαλερύ σχετικά με τον προσδιορισμό της ευρωπαϊκής ταυτότητας ο οποίος αφού ανέλυσε τις βασικές προϋποθέσεις προσδιορισμού της Ευρωπαϊκής ταυτότητας κατέληξε ότι ο πραγματικός ευρωπαίος είναι: «ένας άνθρωπος στον οποίο μπορεί να ενοικεί το ευρωπαϊκό πνεύμα στην πληρότητά του». «Όπου το όνομα του Καίσαρα, του Γάιου, του Τραϊανού και του Βιργιλίου, όπου το όνομα του Μωυσή και του Αγίου Παύλου, όπου το όνομα του Αριστοτέλη, του Πλάτωνα και του Ευκλείδη διαθέτουν βαρύνουσα σημασία και κύρος, εκεί είναι Ευρώπη. Κάθε φυλή και κάθε γη που διαδοχικά εκρωμαΐστηκε, εκχριστιανίστηκε και υποτάχθηκε, όσον αφορά το πνεύμα, στην ελληνική διανόηση και πνευματική πρακτική, είναι σαφώς ευρωπαϊκή».
Δεν είναι, επομένως, τυχαίο ότι η Ελλάδα και η Γαλλία, διακατεχόμενες από τις ίδιες αντιλήψεις για την Ευρώπη, ανέλαβαν μία πρωτοβουλία που φιλοδοξεί να προτείνει ένα νέο όραμα για την ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά και τον αναστοχασμό της με την αναβάθμιση των μνημείων -με την ευρύτερη έννοια του όρου- που συνέβαλαν στην ανάδυση μιας κοινής συλλογικής συνείδησης.
Η Ελλάδα και η Γαλλία θεωρούν ότι η συνείδηση ενός παρελθόντος που μοιραζόμαστε όλοι και ενός κοινού πολιτισμού, θεμελιώνουν κατά τον καλύτερο τρόπο ένα σχεδιασμό του μέλλοντος. Ανταποκρινόμενες στην πολιτική βούληση των κυβερνήσεών τους, οι δύο χώρες μας αποφάσισαν να συνεργασθούν στον τομέα της αρμοδιότητάς τους για τη κατάρτιση του Καταλόγου των Μνημείων της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Ο κατάλογος αυτός θα περιλαμβάνει μνημεία, αρχαιολογικούς ιστορικούς χώρους, και, γενικότερα, υλικά και άϋλα πολιτιστικά αγαθά – μαρτυρίες των διαφόρων φάσεων της ευρωπαϊκής πολιτιστικής ταυτότητας. Κάθε ευρωπαϊκή χώρα θα προτείνει τα μνημεία ή τα πολιτιστικά αγαθά που κατατάσσει μεταξύ αυτών που επηρέασαν αποφασιστικά τον κοινό μας πολιτισμό και, ως εκ τούτου, κατέχουν δεσπόζουσα θέση στην ευρωπαϊκή παράδοση. Η πρωτοβουλία μας θα οδηγήσει στην απογραφή των μνημείων και των χώρων που εξαίρουν την ευρωπαϊκή ταυτότητα και που θα αποτελέσουν τον πολιτιστικό χάρτη της Ευρώπης, με σκοπό την ανάδειξή τους σε κοινό αγαθό των κοινωνιών μας.
Ιδιαίτερη σημασία θα δοθεί στη δημιουργία διασυνοριακών δικτύων που θα προάγουν νέα μέσα επικοινωνίας. Χάρις σε αυτόν τον πολιτιστικό χάρτη, θα αντιληφθούμε καλύτερα την κληρονομιά μας και τους κοινούς πολιτιστικούς δεσμούς που μας ενώνουν. Με την πρωτοβουλία αυτή, με την σειρά μας και εμείς τοποθετούμε έναν σημαδιακό λίθο για τις επόμενες γενεές. Η προβολή και η διάδοση, στο ευρύτερο κοινό, της ευρωπαϊκής διάστασης των επιλεγέντων μνημείων, θα συμβάλουν καθοριστικά στην καλύτερη κατανόηση των αλληλεπιδράσεων των πολιτιστικών παραδόσεών μας και στην εκτίμηση των στοιχείων που μας ενώνουν στο πλαίσιο της διαφορετικότητάς μας.
Το κάθε έθνος της Ηπείρου μας έχει ακολουθήσει μια ιστορική πορεία που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος ενός ευρύτερου ευρωπαϊκού συνόλου. Η διατήρηση της διαφορετικότητάς μας, της πολιτιστικής κληρονομιάς κάθε λαού, θα είναι και η πολυτιμότερη συμβολή καθενός από εμάς. Η σύνθεση των επιμέρους πολιτισμών μας συγκροτεί, τελικά, την ενιαία πολιτισμική ταυτότητα της «γηραιάς ηπείρου». Πόσο, όμως, νέα μπορεί να είναι πάντα η Ευρώπη ! Γνωρίζοντας εις βάθος τον εαυτόν της, έχοντας εξερευνήσει όλες τις εσωτερικές της πτυχές, άφοβα θα μπορέσει να ανταποκριθεί, με τρόπο πρωτοπόρο και καινοτόμο, στις προκλήσεις των νέων καιρών και να σταθεί στο ύψος της πλούσιας πολιτιστικής της παράδοσης.
Μας συνδέουν, λοιπόν, πληθώρα αξιών, αρχών και ιδεών : ο λόγος ως θεμέλιο της γνώσης, η ιδέα της ελευθερίας σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο ως υπέρτατη αξία, η αρχή της ισονομίας, η άμιλλα για τη διάκριση, με άλλα λόγια όλα τα στοιχεία όπου βασίζεται η Δημοκρατία της Αρχαιότητας και πάνω στα οποία θα πρέπει να θεμελιώσουμε το κοινό ευρωπαϊκό σύνταγμα. Η Ελλάδα έχει, επομένως, ιδιαίτερο καθήκον να διαφυλάξει την ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά.
Θα μου επιτρέψετε να σας γνωρίσω με υπερηφάνεια, οφείλω να ομολογήσω, ότι η Ακρόπολη των Αθηνών έχει ως μνημείο σύμβολο, εγγραφεί ως το πρώτο μνημείο στον κατάλογο της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς. Προτάθηκε λόγω της συμβολικής και ιστορικής του σημασίας, δεδομένου ότι έχει διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ευρωπαϊκή Ιστορία συμβάλλοντας καθοριστικά στην διαμόρφωση των αρχών και ιδανικών μας όπως και στην κοινή μας ταυτότητα επίσης, είναι κοινώς αποδεκτό ότι ταυτίζεται με το τόπο γέννησης της Δημοκρατίας.
Στις 26 Μαρτίου θα έχω τη χαρά, μαζί με τον γάλλο ομολογό μου κRenaud Donnedieu de Vabres, να εναποθέσουμε την πλάκα του μνημείου της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς στην Ακρόπολη.
Το πρόγραμμα της κατάρτισης της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς βασίζεται στην αναγνώριση της θεμελιώδους σημασίας του πολιτισμού για τη θεσμική ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο πολιτισμός, σε όλες τις διαστάσεις και εκφάνσεις του, αποτελεί παράγοντα ενότητας και ολοκλήρωσης για τους ευρωπαϊκούς λαούς, που πρέπει να καταγραφεί, να διαφυλαχθεί, να παγιωθεί και να προβληθεί με όλα τα ενδεδειγμένα μέσα που προσφέρονται χάρις στις σύγχρονες τεχνολογίες, ώστε να τεθούν στη διάθεση των ευρωπαίων συμπολιτών.
Ο πολιτισμός προσφέρει μια ταυτότητα που δεν βασίζεται μόνο στην κληρονομιά του παρελθόντος, αλλά και στο κοινό όραμα για το μέλλον. Η έννοια της ευρωπαϊκής ιθαγένειας, για να λειτουργήσει, δεν πρέπει να περιορίζεται στη νομική της διάσταση, αλλά να εμπλουτισθεί με μια συνειδητή συμμετοχή σε μια ενεργή πολιτιστική κοινότητα.
Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής που έχω την ευκαιρία σήμερα, λίγες ημέρες πριν από την πεντηκοστή επέτειο της Συνθήκης της Ρώμης, να υπογραμμίσω την σημασία του πολιτισμού για την Ευρώπη και την ανάγκη προβολής και ανασκόπησης της πολιτιστικής κληρονομιάς της. Η Ευρώπη αναζητά σήμερα μια νέα θεσμική διάσταση. Είναι βέβαιο ότι η απόκτηση μιας σαφέστερης πολιτιστικής ταυτότητας θα διευκολύνει την πολιτική της ενοποίηση.
Ο πολιτισμός δεν είναι μόνον ο κοινός παρονομαστής της Ευρώπης, είναι και το αποτελεσματικότερο μέσο για την θεσμική επιτυχία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Διότι, εν κατακλείδι, η Ευρώπη θα παραμείνει πάντα μία έννοια πρωτίστως πολιτιστικού περιεχομένου.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας».
Νωρίτερα ο κ. Βουλγαράκης έγινε δεκτός από τους Προέδρους και Μόνιμους Γραμματείς των Ακαδημιών Επιγραφών & Γραμμάτων και Καλών Τεχνών οι οποίοι των ξενάγησαν στους χώρους του Ινστιτούτου της Γαλλίας.
Το βράδυ ο κ. Βουλγαράκης θα παραστεί στην τελετή παρασημοφόρησης κυρίας Νάνας Μούσχουρη από τον Πρωθυπουργό της Γαλλίας κ.Villepin στο Μέγαρο Matigon
ΦΩΤΟ: Ο Υπουργός Πολιτισμού στα εγκαίνια της έκθεσης “ΠΡΑΞΙΤΕΛΗΣ”, στο Μουσείο του Λούβρου.
